جمعه سیصد و سی و هفتم: معیت

مولای من سلام ...

رمضان آمد.

به نظرم می‌آید که این بیست و پنجمین رمضانی است که به روزه می‌گذرد. روزه که چه عرض کنم، همین ناشتا ماندن از اذان تا اذان. والا روزه مستلزم چیزی بیشتر از اینهاست که هنوز در من پیاده نشده. یادم هست سالهای روزه‌داری آنقدر جان داشتم که بدون اخلال در درس و مشق روزه داری میکردم و تنها به روزه های واجب هم اکتفا نداشتم. گاهی با دهان روزه مشغول فوتبال می‌شدیم و خلاصه این سختی‌ها مانع از نشاط نوجوانی نبود.

هرچه بزرگتر شدیم، بهانه‌های بیشتری پدید آمد که از جمع روزه داران کم شود. از بهانه امتحان و درس و کنکور تا گرمای تابستان و چنین و چنان. رفته رفته قوت هم کمتر می‌شود و کاملا درک میکنم بدن در حال تحلیل رفتن است. شکر خدا که عافیت مقدر است و می توانیم در خدمت روزه باشیم اما مانند تمام این ماههای اخیر دلهره دارم که به رغم فرصت محدود، چرا هیچ چیز به آنجا که باید برسد نمی‌رسد. مانند ماشینی که هرچه میگردم کلیدش را پیدا نمیکنم، می‌پندارم در تربیت خود، کلید گمشده‌ای هست که نیافتمش. خلاصه که، توحید، توحید نشده است.

آقای ِ من

کاش تقدیر اینگونه بود که سینه لبریز از سخن را همصبحتی عطشناک به شنیدن روزی باشد. حرف دارم اما هر جمله به انتها نرسیده پاسخ و اشکال و مساله‌ای طرح می‌کنند. گویی قحطی شنونده است از بس همه متلکم شده‌ایم. امروز خواستم در جمعی بگویم که آیه شریفه‌ای که دلالت دارد بر زوجیت، چه بسا بیش از حیوان و انسان و جماد و نبات را در بر بگیرد گویی احوال و اطوار هم جفت جفت هستند چون «کلّ» اطلاق دارد. چه بسا راه شناخت این زوجیت‌ها، دقت در معیت‌های لفظی در قرآن باشد آنچنان که «خوف» و «حزن» باهم معیت دارند. یا «صبر» و «صلاة» با هم معیت دارند و... اما جمله اولم به اتمام نرسیده بود که در حرفم آمدند و نتوانستم صحبتم را طرح کنم. نمی‌دانم چه قصه‌ای است ...

جناب ِجان

باید این اتفاق برایمان اعجاب انگیز باشد که چگونه است «نماز» که شاید به لحاظ ظاهری چند دقیقه بیشتر زمان ما را خواهد گرفت، انقدر گران و دشوار است که عمدتا از آن باز می‌مانند. جالب آنکه در قرآن نیز به سنگین بودن نماز اشاره شده و آمده وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخاشِعِينَ‌. یعنی صبر و صلاة سنگین و ثقیل است مگر بر اهل خشوع و خشوع یعنی تضرع، تاثر و زاری. گویی این بار آنچنان سنگین است که به تمنا و شکستگی روزی کسی می‌کنند.

عجیب تر اینکه ما در عوالم عوامانه خودمان، نذر میکنیم که اگر چنان شود نماز بجا آوریم حال آنکه نماز خودش حاجت است. ما باید چیزی نذر کنیم که جانمان طاقت بار سنگین نماز را داشته باشد. نماز یک صورت مشهود دارد که همین رکعات و سجدات است اما قرائن نشان میدهد که چیزی در پس این صورت نهفته است. آنچنان که مرحوم میرزاسیدعلی قاضی گفته است که نماز اول وقت نمازگزار را به مقامات می رساند، گویی که قهراً این اتفاق خواهد افتاد مانند مسافری که در هواپیما نشسته و هواپیما قهرا و قطعا او را با خود پرواز خواهد داد

یا صاحب

ای ناز تو بهترین سرآغاز | چشمی به نیاز ما بی‌انداز

یک لحظه نگر نماز ما را | پرکن قدح نیاز ما را ...

به ما نماز عطا بفرمایید. از آن نمازها که آخرش به سلامی منتهی است که گوش از علیک شنیدن آن بی نصیب نمانده. جمعه سیصد و سی و هفتم مقارن با بیستم اردیبهشت نود و هشت را به این تمنا تمام میکنم.